Wytrzymałość materiałów

Twierdzenia o prętach zerowych

  1. Twierdzenia o prętach zerowych
    • Twierdzenie I
    • Twierdzenie II
    • Twierdzenie III
  2. Video - przykład zastosowania twierdzeń
  3. Przykłady wyznaczania prętów zerowych
    • Przykład 2 - kratownica z 4 prętami zerowymi
    • Przykład 3 - kratownica z 3 prętami zerowymi
    • Przykład 4 - kratownica z 7 prętami zerowymi

Z tego tekstu dowiesz się jakie są twierdzenia o prętach zerowych oraz znajdziesz przykłady kratownic z wyznaczeniem prętów zerowych

Kratownica (ang. truss) – układ złożony z prętów prostych, połączonych między sobą w węzłach przegubowo, obciążony siłami skupionymi w przegubach. Połączenia przegubowe ciągną za sobą konsekwencję taką, że siły przekrojowe w prętach kratownicy to wyłącznie siły osiowe (podłużne, normalne).

Twierdzenia o prętach zerowych

a) Twierdzenie I

Pierwsze twierdzenie o prętach zerowych
Rys. 1. Pierwsze twierdzenie o prętach zerowych

Jeżeli w węźle kratownicy schodzą się 2 pręty i węzeł jest nieobciążony, to siły wewnętrzne w obu prętach są równe zeru.

b) Twierdzenie II

Drugie twierdzenie o prętach zerowych
Rys. 2. Drugie twierdzenie o prętach zerowych

Jeżeli w węźle kratownicy schodzą się 2 pręty i węzeł jest obciążony siłą leżącą na kierunku jednego z nich, to siła wewnętrzna w drugim pręcie jest równa zero.

c) Twierdzenie III

Trzecie twierdzenie o prętach zerowych
Rys. 3. Trzecie twierdzenie o prętach zerowych

Jeżeli w węźle kratownicy schodzą się 3 pręty, z których dwa leżą na tej samej prostej i węzeł jest nieobciążony, to siła w trzecim pręcie jest równa zero.

Video - przykład zastosowania twierdzeń

Przykład 2

Treść

Dla kratownicy jak na rysunku podaj ile jest prętów zerowych?

Przykład 1-pręty zerowe
Rys. 4. Schemat kratownicy - przykład 2

Rozwiązanie

Krok 1

Ponumerowanie prętów, oznaczenie węzłów.

Rozwiązanie-przykład1-1
Rys. 5. Kratownica z numeracją prętów i węzłów

Krok 2

Zauważam z II twierdzenia, że pręt nr 1 jest zerowy i zaznaczam ten pręt na brązowo "0".

Rozwiązanie-przykład1-2
Rys. 6. Pierwszy pręt zerowy oznaczony

Krok 3

Równocześnie zauważam, że z III twierdzenia pręt numer 6 jest zerowy - zaznaczam go.

Rozwiązanie-przykład1-3
Rys. 7. Drugi pręt zerowy oznaczony

Krok 4

I teraz najciekawszy krok, musimy spojrzeć na węzeł B, jeżeli wytypowaliśmy wcześniej pręt nr 1 jako zerowy, to teraz można powiedzieć że do węzła B schodzą się dwa, a nie trzy pręty (bo jeden w tym przypadku jest zerowy). W takim razie z pierwszego twierdzenia - jeżeli w węźle schodzą się dwa pręty i jest on nieobciążony to obydwa pręty są zerowe - pręty numer 3 i 4 będą zerowe.

Rozwiązanie-przykład1-4
Rys. 8. Wszystkie pręty zerowe oznaczone

Przykład 3

Treść

Dla kratownicy jak na rysunku podaj ile jest prętów zerowych?

Przykład 2-pręty zerowe
Rys. 9. Schemat kratownicy - przykład 3

Rozwiązanie

Krok 1

Ponumerowanie prętów, oznaczenie węzłów.

Rozwiązanie-przykład2-1
Rys. 10. Kratownica z numeracją

Krok 2

Zauważam z II twierdzenia, że pręt nr 2 jest zerowy i zaznaczam ten pręt na brązowo "0".

Rozwiązanie-przykład2-2
Rys. 11. Pierwszy pręt zerowy

Krok 3

Równocześnie zauważam, że z III twierdzenia pręt numer 4 jest zerowy (patrzę na węzeł B).

Rozwiązanie-przykład2-3
Rys. 12. Drugi pręt zerowy

Krok 4

Z uwagi na to że pręty 2 i 4 są zerowe, to jak spojrzymy na węzeł D, zobaczymy, że działa na niego teraz siła w pręcie 5 oraz reakcja VD.

Z twierdzenia II określamy, że pręt nr 5 jest zerowy.

Rozwiązanie-przykład2-4
Rys. 13. Wszystkie pręty zerowe

Przykład 4

Treść

Dla kratownicy jak na rysunku podaj ile jest prętów zerowych?

Przykład 3-pręty zerowe
Rys. 14. Schemat kratownicy - przykład 4

Rozwiązanie

Krok 1

Ponumerowanie prętów, oznaczenie węzłów.

Rozwiązanie-przykład3-1
Rys. 15. Kratownica z numeracją

Krok 2

Zauważam z II twierdzenia, że pręty: nr 5 oraz nr 6 są zerowe. Zauważam również, że pręt nr 11 jest zerowy (z III twierdzenia) i zaznaczam te pręty na brązowo "0".

Rozwiązanie-przykład3-2
Rys. 16. Pierwsze pręty zerowe

Krok 3

Usuwam z kratownicy myślowo zerowe pręty i zauważam, że w węźle F zostały dwa pręty i jest on nieobciążony - wobec tego pręt nr 7 i nr 14 są zerowe (I twierdzenie).

W węźle D zostały trzy pręty, z czego dwa są współliniowe i węzeł jest nieobciążony, więc z III twierdzenia pręt nr 10 jest zerowy.

Rozwiązanie-przykład3-3
Rys. 17. Kolejne pręty zerowe

Krok 4

Usunąłem myślowo kolejne zerowe pręty i teraz zauważam, że w węźle G ma zastosowanie II twierdzenie. W węźle są dwa pręty, z czego reakcja VG działa pionowo, czyli współliniowo do pręta 8, a więc pręt nr 15 będzie zerowy.

Rozwiązanie-przykład3-4
Rys. 18. Wszystkie pręty zerowe oznaczone

Tym sposobem aż 7 prętów wytypowaliśmy jako pręty zerowe.

↓ odnośnik do bazy zadań z rozwiązaniami oraz do kursów wideo ↓